Peyami Safa’dan Doğu-Batı İkilemi: Fatih-Harbiye

Türk edebiyatının önde gelen düşünce romancılarından Peyami Safa tarafından kaleme alınan Fatih-Harbiye, ilk kez 1931 yılında yayımlanmıştır. Roman, Doğu-Batı çatışmasını bireysel bir aşk hikâyesi çerçevesinde ele alarak, genç bir kadının yaşadığı kimlik bunalımını ve zihinsel dönüşümünü gözler önüne serer. Eserde iki farklı semt, iki farklı dünya görüşünün simgesi olarak kurgulanmıştır: geleneksel değerlerin temsilcisi Fatih ve Batılı yaşam tarzının simgesi Harbiye.

Romanın Konusu

Romanın başkahramanı Neriman, Fatih semtinde büyümüş, geleneksel değerlere sahip bir aileden gelmektedir. Ancak Batılı kültüre ve yaşam tarzına hayranlık duymaktadır. Bu iki dünya arasında bocalayan Neriman, Şinasi ve Macit adlı iki erkek karakter arasında da bir tercih yapmak zorunda kalır. Şinasi, Neriman’ın çocukluk arkadaşı ve Fatih’in değerlerini yansıtan bir gençtir. Macit ise Batılı yaşam tarzını temsil eden zengin ve kültürlü biridir.

Roman, Neriman’ın Batılı hayalleriyle geleneksel kimliği arasındaki çatışmayı ve bu çatışmanın sonucunda geçirdiği içsel dönüşümü konu edinir.

Karakterler ve Simgesel Anlamlar

• Neriman, modernleşme sürecindeki genç Türk kadınının içsel çatışmalarını temsil eder.
• Şinasi, geleneksel değerlere bağlı, mütevazı ve tutarlı bir karakterdir.
• Macit, Batılı yaşamın cazibesini ve yüzeyselliğini simgeler.

Temalar

Fatih-Harbiye şu ana temalar etrafında şekillenir:

• Doğu-Batı kültür çatışması
• Kimlik bunalımı ve bireysel dönüşüm
• Kadının toplumdaki yeri
• Modernleşmenin birey üzerindeki etkileri

Peyami Safa, bu temaları sosyolojik ve psikolojik derinlikle işleyerek, okura hem bireysel hem toplumsal düzlemde düşündürücü bir hikâye sunar.

Fatih-Harbiye, yalnızca bir aşk romanı değil, aynı zamanda bir düşünce romanıdır. Peyami Safa, Neriman’ın yaşadığı içsel çelişkiler üzerinden, modernleşme sürecindeki Türk toplumunun geçirdiği zihinsel sarsıntıyı gözler önüne serer. Roman, bireysel seçimler ile toplumsal değerler arasında sıkışmış genç kuşakların ruh halini anlamak için önemli bir edebi kaynaktır.